ΚΩΣΤΑΣ Η. ΜΠΙΡΗΣ

252 σελίδες

218 φωτογραφίες

22x23 εκ.

Το έργο ενός «προφήτη» της σημερινής κατάστασης της Αθήνας παρουσιάζεται στο βιβλίο αυτό, μέσα από τη μακρόχρονη δράση του αρχιτέκτονα-πολεοδόμου Κώστα Μπίρη στον Δήμο της Αθήνας (1925-1965) με τις ρηξικέλευθες προτάσεις του, κυρίως όμως με τα μαχητικά δημοσιεύματά του στον Τύπο, όπου με πείσμα αντέδρασε σε όσους ασύστολα λυμαίνονταν τη ρυμοτομία και δόμηση της πόλης. Υπήρξε, συγχρόνως με τα θεμελιώδη έργα του, ο ιστορικός της νεότερης Αθήνας, των πρώτων σχεδίων της, των αρχικών φάσεων του κλασικισμού και ρομαντισμού στα ιδιωτικά και δημόσια μέγαρά της. 

Τέλος, συνέγραψε πρωτότυπες μελέτες πάνω σε θέματα εθνογραφικά και ηθογραφικά, όπως και τολμηρές κριτικές απόψεις για τον πολιτισμό της εξελισσόμενης αθηναϊκής κοινωνίας, από τον 19ο έως τα μέσα του 20ού αιώνα, έχοντας ουσιώδη επικοινωνία τόσο με τους ιθύνοντες όσο και με τον πνευματικό κόσμο του περιβάλλοντός του.

ΠΡΟΘΕΜΑ του Αλέξανδρου Παπαγεωργίου-Βενετά

 

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

 

➤ ΚΕΦΑΛΑΙΟ I

ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΤΕΧΝΟΥΡΓΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ

1.  Η εξέλιξη προς τον «αστικό βίο» με εφόδιο την αγωγή και την μόρφωση.

2.  Οι σπουδές στην νεοσύστατη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Πολυτεχνείου της Αθήνας. Με τον Ερνέστ Εμπράρ στην πυρίκαυστη Θεσσαλονίκη. Η στράτευση στην τραγική Σμύρνη του 1922.

 

➤ ΚΕΦΑΛΑΙΟ II

ΕΙΣ ΤΟΝ ΔΗΜΟ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

1.  Τό βάπτισμα στην υπηρεσία, μέσα από ένα στοιχειώδες γραφείο Σχεδίου Πόλεως.

2.  Αντιμέτωπος με τις επιχειρήσεις των οικοπεδεμπόρων που επέφεραν το αρχικό πλήγμα στην πόλη. Η χάραξη περιφερειακών οδικών αρτηριών. Το μετά την εκπαιδευτική επίσκεψη στο Παρίσι σοβαρό συμβάν στην υγεία του.

3.   Ένας πρώτος απολογισμός στην Υπηρεσία του Δήμου Αθηναίων. Ο χάρτης του 1930.

4.  Οφέλη και ζημίες κατά την διεκδίκηση των στοιχειωδών χώρων πρασίνου μέσα στην πόλη.

 

➤ ΚΕΦΑΛΑΙΟ III

ΑΦΟΣΙΩΜΕΝΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑΣ

1.  Η προετοιμασία του ερευνητικού έργου σε τροχιά παράλληλη με τα υπηρεσιακά καθήκοντα.

2.  Η διατύπωση ενός ανανεωμένου πραγματιστικού λόγου, με το εναρκτήριο δημοσίευμα: «Τα πρώτα σχέδια των Αθηνών».

3.  Η αφύπνιση των Αθηναίων σχετικά με την απειλούμενη αρχιτεκτονική της πόλης τους.νΟ θόρυβος από δύο διακεκριμένες κατεδαφίσεις.

 

➤ ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV

ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΗΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΠΟΛΕΜΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

1.  Η προσδοκώμενη «ευνοϊκή κατάστασις» για τις πολεοδομικές μελέτες. Η τύχη των Στρατώνων και του παριλίσσιου άλσους.

2.  Η βασική αρτηρία Β. Κωνσταντίνου - Αρδηττού - Καλλιρρόης - Χαμοστέρνας και οι ατέρμονες περιπέτειές της. Η προοπτική για την λεωφόρο Κηφισού.

3.  Κρίσιμες φάσεις του υπηρεσιακού αγώνα στο περιβάλλον του νέου υπουργείου.

4.  Η υστάτη προσπάθεια για ένα γενικό Χωροταξικό της Αθήνας. Απολογισμός του έργου της «Διοικήσεως Πρωτευούσης». Η βύθιση της πόλης στην αθλιότητα της γερμανικής Κατοχής.

 

➤ ΚΕΦΑΛΑΙΟ V

ΕΡΓΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ

1.  Το «καθίδρυμα της ιστορίας της πόλεως των Αθηνών» στην οδό Ηπείρου αρ. 15.

2.  Μία συμβολή στην εκπαίδευση των εφαρμοσμένων τεχνών: Η «Ξυλουργική».

3.  Η πνευματική απόδραση από το πηχτό σκοτάδι της Κατοχής. Αναδρομές στην λαογραφία και την γλώσσα. Οι «Γύφτοι» (1942), τα «Τοπωνύμια» (1945).

 

➤ ΚΕΦΑΛΑΙΟ VI

ΣΤΗΝ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΝΟΣ ΑΥΤΟΧΘΟΝΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

1.  Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Το ιστορικό βήμα προς τον δημιουργικό θετικισμό του 20ού αιώνα και η διδασκαλία της Αρχιτεκτονικής.

2.  «Στις συνοικίες των Αθηνών, επί δέκα οικοδομών μόνον η μία κτίζεται από αρχιτέκτονα».

3.  Από το... τελευταίο βαγόνι του 19ου στον συρμό του 20ού αιώνα, με διαβατήριο τους «ιστορικούς Ρυθμούς».

 

➤ ΚΕΦΑΛΑΙΟ VII

Ο ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΘΗΝΑ. 

Η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΝΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ

1.  Το «Σχέδιον Ανασυγκροτήσεως της Πρωτευούσης» (1945/1946).

2.  Η διχοτόμηση της πόλης.

3.   Ένας γενικός απολογισμός, στο κλίμα του ραγδαίου μετασχηματισμού της Αθήνας κατά τον 20ό αιώνα. Ο χάρτης του 1950.

4.  Η πορεία της υπηρεσιακής σταδιοδρομίας του Κώστα Μπίρη εν μέσω άκαρπων συσκέψεων για το μέλλον του σχεδίου πόλεως.

 

➤ ΚΕΦΑΛΑΙΟ VIII

ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΧΩΡΟΙ - ΤΟΠΙΟ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΑ

1.  Το υπόλειμμα ενός μεγάλου Άλσους. Το άγαλμα του Ελευθερίου Βενιζέλου στην λεωφ. Βασ. Σοφίας.

2.  Σε απόσταση... αναπνοής από τα ιστορικά μνημεία.

3.  Η Πλάκα.

 

➤ ΚΕΦΑΛΑΙΟ IX

Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ

1.  Από την ιδεατή πρωτεύουσα στην πόλη.

2.  Η τύχη των παλαιών κτηρίων και οι απειλές κατά του ιστορικού περιβάλλοντος.

3.  Περιήγηση στο πεδίο της ηθογραφίας και της εθνογραφίας.

4.  Δρόμοι και παράδρομοι του ιστορικού και κριτικού λόγου.

5.  Κοινωνία και πολιτισμός. Οι τέχνες.

6.  Η έντυπη ενημέρωση για την πόλη. Από την τυπογραφία στην δημοσιογραφία.

7.  Εργογραφία.

 

➤ ΚΕΦΑΛΑΙΟ X

ΕΠΙΜΕΤΡΟ

 

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ